กลไกเพื่อการบริหารงานสิ่งแวดล้อม
ประเทศไทยได้เข้าเป็นภาคีอนุสัญญาว่าด้วยการคุ้มครองมรดกโลกทางวัฒนธรรมและทางธรรมชาติ ปี ค.ศ. 1972 (Convention Concerning the Protection of the World Cultural and Natural Heritage, 1972) และต้องปฏิบัติตามแนวทางการอนุวัตตามอนุสัญญาว่าด้วยการคุ้มครองมรดกโลก (Operational Guidelines for the Implementation of the World Heritage Convention) ซึ่งประเทศไทย ในฐานะรัฐภาคีต้องดําเนินการคุ้มครอง ป้องกัน และอนุรักษ์แหล่งมรดกโลกทางวัฒนธรรมและทางธรรมชาติ เพื่อให้มีกลไกในการกำหนดนโยบายและดําเนินงานให้สอดคล้องกับอนุสัญญาดังกล่าว รวมทั้ง การประสานงานระหว่างหน่วยงานของรัฐที่เกี่ยวข้องในการคุ้มครองและอนุรักษ์แหล่งมรดกโลกทางวัฒนธรรมและทางธรรมชาติของประเทศอย่างเป็นระบบและมีประสิทธิภาพให้คงไว้ซึ่งคุณค่าโดดเด่นเป็นสากล จึงแต่งตั้งให้มีคณะกรรมการคณะหนึ่งเรียกว่า “คณะกรรมการแห่งชาติว่าด้วยอนุสัญญา คุ้มครองมรดกโลก” เรียกโดยย่อว่า “กอม.” ประกอบด้วย
1. รองนายกรัฐมนตรี (ที่นายกรัฐมนตรีมอบหมายให้กำกับการบริหารราชการของกระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม) เป็นประธานกรรมการ
2. รัฐมนตรีว่าการกระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม เป็นรองประธานคนที่ 1
3. รัฐมนตรีว่าการกระทรวงการต่างประเทศ เป็นรองประธานคนที่ 2
4. รัฐมนตรีว่าการกระทรวงวัฒนธรรม เป็นรองประธานคนที่ 3
5. ปลัดกระทรวงกลาโหม ปลัดกระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม ปลัดกระทรวงมหาดไทย ปลัดกระทรวงวัฒนธรรม เลขาธิการสภาความมั่นคงแห่งชาติ ผู้อํานวยการสำนักงบประมาณ ผู้บัญชาการทหารสูงสุด อธิบดีกรมสนธิสัญญาและกฎหมาย เลขาธิการคณะกรรมการแห่งชาติว่าด้วยการศึกษา วิทยาศาสตร์ และวัฒนธรรมแห่งสหประชาชาติ ผู้ว่าการการท่องเที่ยวแห่งประเทศไทย เป็นกรรมการ
6. ผู้ทรงคุณวุฒิ ด้านวิทยาศาสตร์ ด้านประวัติศาสตร์ ด้านศิลปกรรมศาสตร์ ด้านสิ่งแวดล้อม ด้านการอนุรักษ์ ด้านสังคมศาสตร์ ด้านมานุษยวิทยา ด้านความสัมพันธ์ระหว่างประเทศ หรือด้านกฎหมาย
7. เลขาธิการสำนักงานนโยบายและแผนทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม เป็นกรรมการและเลขานุการ
8. อธิบดีกรมศิลปากร อธิบดีกรมองค์การระหว่างประเทศ อธิบดีกรมอุทยานแห่งชาติ สัตว์ป่า และพันธุ์พืช เป็นกรรมการและผู้ช่วยเลขานุการ
คณะกรรมการฯ มีอำนาจหน้าที่ ดังนี้
1. เสนอแนะนโยบายเกี่ยวกับการคุ้มครอง ป้องกัน และอนุรักษ์มรดกโลกที่สอดคล้องตามอนุสัญญาต่อคณะรัฐมนตรี เพื่อให้ความเห็นชอบ และเมื่อคณะรัฐมนตรีให้ความเห็นชอบแล้วให้แจ้งหน่วยงานของรัฐปฏิบัติตาม
2. กำหนดแผนงาน มาตรการ และกลไกในการคุ้มครอง ป้องกัน และอนุรักษ์มรดกทางวัฒนธรรม มรดกทางธรรมชาติ และมรดกแบบผสม ที่ตั้งอยู่ในประเทศ
3. เสนอแนะต่อคณะรัฐมนตรีเพื่อให้ความเห็นชอบเกี่ยวกับการกําหนดให้มรดกทางวัฒนธรรมมรดกทางธรรมชาติ และมรดกแบบผสม ที่ตั้งอยู่ในประเทศไทยเป็นมรดกโลก ก่อนเสนอต่อคณะกรรมการมรดกโลก เพื่อบรรจุไว้ในบัญชีรายชื่อเบื้องต้น (Tentative List) หรือบัญชีรายชื่อมรดกโลกเพื่อให้เป็นไปตามอนุสัญญาและสอดคล้องกับแนวทางการอนุวัตตามอนุสัญญาว่าด้วยการคุ้มครองมรดกโลก
4. ประสานงานและติดตามการปฏิบัติงานของหน่วยงานของรัฐเพื่อดำเนินการให้เป็นไปตามนโยบายตามข้อ 1. และแผนงาน มาตรการ และกลไกตามข้อ 2. รวมทั้งประสานความร่วมมือกับหน่วยงานของรัฐภาคเอกชน และองค์กรระหว่างประเทศที่เกี่ยวข้อง เพื่อสนับสนุน เร่งรัด ติดตาม ประเมินผลและแก้ไขปัญหาอุปสรรคเกี่ยวกับการอนุรักษ์แหล่งมรดกโลก
5. จัดทำรายงานผลการดําเนินงานของประเทศไทย เพื่อเสนอต่อที่ประชุมคณะกรรมการมรดกโลกสมัยสามัญตามระยะเวลาที่กำหนด รวมทั้งจัดทํารายงานผลการดําเนินงานให้คณะรัฐมนตรีทราบตามที่เห็นสมควรอย่างน้อยปีละหนึ่งครั้ง
6. แต่งตั้งคณะอนุกรรมการหรือคณะทำงานตามความจําเป็นและเหมาะสมเพื่อดำเนินการตามที่คณะกรรมการมอบหมาย
7. ปฏิบัติการอื่นใดเพื่อให้เป็นไปตามระเบียบนี้ หรือตามที่นายกรัฐมนตรีหรือคณะรัฐมนตรีมอบหมาย
สำนักงานนโยบายและแผนทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม (สำนักงานเลขานุการของ กอม. และหน่วยประสานงานกลางอนุสัญญาคุ้มครองมรดกโลก)
หน่วยงานที่เกี่ยวข้อง